بنظرم این اولین متن خوان فارسی رایگان است که در اختیار عموم قرار گرفته است.
پارسخوان نسخه یک parskhan را میتوانید از وبسایت رسمی آن دانلود کنید:
http://parskhan.aftab.cc
این برنامه میتواند متن فارسی و انگلیسی را به فایل صوتی تبدیل نماید هر چند احتمالا ایرادهایی هم دارد اما با در نظر گرفتن اینکه نسخه اول نرم افزار می باشد و نیز سازنده آن گفته است که بدلیل محدودیت وقت نتوانسته زمان زیادی را صرف ساختن آن نماید بنظرم شروع فوق العاده ای است. امیدوارم که اینگونه پروژه های اپن سورس گسترش پیدا کند اگر حداقل تغیرات لازم در آن اعمال شود و بتواند به صورت یک موتور سخنگوی فارسی با رابط استاندارد تعریف شود برای فارسی زبانان نابینا دیگر خیلی خوب میشود اینکه به تعداد بی نهایت نسخه از نرم افزارهای صفحه خوان با قابلیت خواندن متون فارسی میتواند در جای جای ایران بطور رایگان در اختیار همه نابینایان قرار بگیرد و مخصوصا نیز اینکه برنامه نویسان نرم افزارهای عمومی و وبسایت های فارسی بتوانند قابل دسترس بودن برنامه هایشان را برای نابینایان فارسی زبان را چک کنند که خود موضوع بسیار مهمی میباشد ضمن اینکه چون پروژه اپن سورس و رایگان است امکان استفاده از آن برای ساخت سایر نرم افزارهای کاربردی مورد نیاز نابینایان وجود خواهد داشت و این سد از جلوی همه مبتکران و مخترعان کشور عملا برداشته شده است.
در فروم مربوط به بحث درباره این نرم افزار پیشنهادهای را برای توسعه این نرم افزار مطرح کرده ام که عینا اینجا نیز برای اطلاع شما خوانندگان محترم بیان مینمایم:
{
سلام برنامه عالیتون رو دیدم تبریک میگم خیلی خوشحال شدم شروع امیدوار کننده ای بود . با توجه به تجربه چندین ساله ای که من در کار کردن با نرم افزارهای نابینایان دارم چند تا نکته هست که احتمالا میتونه به پیشرفت این برنامه خیلی کمک کنه هر چند احتمالا خودتون همه اونها رو میدونید:
1- اگر برنامه شما بتونه در قالب یک رابط استاندارد به عنوان یک نرم افزار موتور سخنگوی فقط فارسی تعریف بشه در خیلی از نرم افزارهای دیگر قابل استفاده خواهد بود برای ویندوز اکنون همه موتورهای سخنگو ترجیح دادند در قالب رابط SAPI 5 تعریف بشن. اینگونه موتور شما علاوه بر اینکه از طریق کنترل پنل ویندوز قابل مشاهده خواهد بود در همه نرم افزارهایی که در دنیا تولید میشن نیز به راحتی قابل فراخوانی و استفاده خواهد بود. برای اطلاعات بیشتر میتونید دنبال SDK مربوطه در وبسایت مایکروسافت بگردید تا جایی که یادم میاد در SDK یک مثال از نمونه موتور سخنگویی داشت که متن رو میگرفت و بجاش کلمات ضبط شده رو تحویل میداد برای انگلیسی و خیلی محدود البته مهم اینه که طریقه ساخت رابط استاندارد ویندوز رو توضیح داده.
2- یکی از سخت ترین و مهم ترین بخش در ساخت هر موتور سخنگو تبدیل متن نوشتاری به علامت های آوایی هست که شما به طور کاملا قابل قبولی تونستین اون رو پیاده کنین برای بخش تبدیل علامت های آوایی به گفتار هم کارتون عالیه و حجم فایل ها نیز خوشبختانه اندک است بطوریکه میشه حتی در هنگام اجرای برنامه ابتدا برای صدای هر شخص کل آوا هاشو در رم کامپیوتر قرار داد تا برنامه راحت تر و روان تر اجرا بشه کاری که بنظرم همه موتورهای سخنگوی دیگه انجام میدن اما می خوام توجه شما رو به پروژه اپن سورس Mbrola که برای تبدیل علامات آوایی به گفتار هست جلب کنم خوشبختانه برای این پروژه نیز تاکنون یک صدای فارسی با کیفیت مناسب ساخته شده که من خودم امتحان کردم و بنظر من فقط بهتره که علامات مربوط به لحن صدا رو در اون پروژه در نظر نگیرید تا شنیدن گفتار فارسی خروجی اون هم مفهوم تر و یکنواخت تر بشه و هم پیاده سازی اون فقط با تبدیل نمادهای شما به نمادهای معادل آوایی در اون ممکن بشه اینگونه میتونید چند تا صدا داشته باشید با چند تا تکنولوژی مختلف.
3- اما اگه میخوان خیلی راحت تر و البته بسیار کاربردی تر به اهداف فوق برسین پیشنهاد من اینه که بخش فارسی پروژه اپن سورس Espeak رو بر عهده بگیرید این پروژه اپن سورس خیلی از زبانهای دنیا رو داره از جمله انگلیسی فرانسوی آلمانی و تقریبا در بسیاری از برنامه های اپن سورس دیگه از اون استفاده میشه. بنظرم سیستم تبدیل علامات آوایی به گفتارش تقریبا شبیه پروژه شما هست احتمالا نیاز به برنامه نویسی یک ماژول اختصاصی برای تبدیل متن فارسی به علامات آوایی داره که اون رو هم شما کاملا میتونین همچنین به راحتی با همه صداهای پروژه Mbrola از جمله فارسی نیز هماهنگ میشه و در نهایت اینکه هم دارای رابط استاندارد برای ویندوز و هم لینوکس هست.
4- ببخشید خیلی دوست داشتم میتونستم شخصا در پیاده کردن این ایده ها کمک کنم اما الان دیگه متاسفانه اصلا وقت ندارم چند سال قبل که داشتم تفریحی روی ساخت موتور سخنگو برای نابینایان کار میکردم بزرگترین مشکل من نداشتن روشی برای تبدیل متن به علامات آوایی بود و می خواستم از پروژه Mbrola تحت واسط Espeak استفاده کنم که بنظرم کار خیلی بزرگی میشد چون استفاده از متن خوان فارسی رو حداقل برای همه نرم افزارهای نابینایان ممکن میکرد چه نرم افزارهای صفحه خوان screen reader تجاری مثل JAWS for windows و چه نرم افزارهای صفحه خوان رایگان برای ویندوز و نیز لینوکس همچنین میتونست توسط این همه نرم افزار تبدیل متن به mp3 که فقط نیاز به یک موتور سخنگوی فارسی استاندارد SAPI دارند قابل استفاده بشه و نیز در خیلی نرم افزارهای کاربردی دیگه که از رابط های استاندارد ویندوز یا لینوکس برای موتورهای سخنگو استفاده میکنند.
5- نمیدونم اما ای کاش بهزیستی برای توسعه این پروژه و نیز ساخت پروژه espeak فارسی از شما که توانایی هاتون رو اثبات کردین حمایت میکرد چون اینجوری همه نابینایان در همه جای کشور به رایگان میتوستند به نرم افزارهای توانبخشی نابینایان دسترسی پیدا کنند بنظرم کاملا نیاز به توسعه موتور سخنگوی متن خوان اپن سورس که دارای استاندارد در ویندوز (و نیز احتمالا لینوکس) باشه داریم. البته متاسفانه من هیچ قدرتی ندارم زمان لیسانسم (آمار) به طور داوطلبانه به دانشجویان نابینا در دانشگاه فردوسی کامپیوتر یاد میدادم اما الان دیگه درس ها اصلا اجازه کارهای جانبی رو بهم نمیده فقط خواستم اندک چیزهایی رو که میدونم بیان کرده باشم.
وبلاگ قبلی من که البته حالا دیگه احتمالا سالی یکبار هم به روز نمیشه درباره نرم افزارهای نابینایان: http://persianvi.blogsky.com
موفق و پیروز باشید
با احترام فراوان
تقوی
}
با سلام خدمت همه دوستان عزیز
با نهایت تاسف به خاطر مشغله های زیاد ،توفیق یاری به دوستان نابینا را از دست داده ام متاسفانه من فرصت به روز کردن وبسایت را ندارم
لیکن دو وبلاگ ایرانی خوب درباره نرم افزارهای نابینایان که در اینترنت دیدم را میخواهم معرفی کنم
http://shavar.blogfa.com
http://www.mortezashamloo.blogfa.com
امیدوارم اگر دیگر کسی نمی خواهند به موضوعات مربوط به نابینایان بپردازند حداقل این دوستان به کار خود ادامه دهد
روزهای خوبی داشته باشید
با احترام
سید محمود تقوی شهری
Java Access Bridge نرم‌افزاری حد واسط نرم‌افزارهای رایانه ای توانبخشی بینایی مانند JAWS Screen Reader و ZoomText Magnifier Reader، با همه نرم‌افزارهای کاربردی نوشته شده توسط زبان جاوا میباشد که اطلاعات محیط برنامه‌های کاربردی تحت جاوا را به نرم افزارهای توانبخشی میرساند لذا توصیه اکید میشود که همواره نابینایان این برنامه را نیز همراه جاز نصب کنند تا در صورتی که به نرم‌افزاری تحت جاوا در رایانه خود برخورد داشتند مانند SPSS 16 و خیلی نرم‌افزارهای دیگر، بتوانند با آن نیز ارتباط برقرار نموده و حتی تعامل موثر جهت کاربری نرم‌افزارهای مربوطه را داشته باشند. همچنین افرادی که از راهنماهای صوتی برنامه زوم تکست استفاده میکنند نیز بهتر است این برنامه را نصب نمایند.
http://java.sun.com/products/accessbridge
همانطور که در آدرس اینترنتی نیز مشاهده مینمائید این بسته نرم افزاری توسط شرکت سازنده تکنولوژی جاوا جهت دسترس پذیر نمودن این تکنولوژی برای معلولین بینایی عرضه شده است که البته فقط حد واسطی بین برنامه های ساخته شده توسط تکنولوژی جاوا و برنامه های توانبخشی بینایی می باشد لذا باز هم نیاز است اولا سازنده هر برنامه کاربردی تحت جاوا اصول استاندارد accessibility را رعایت نماید ثانیا خود معلولین نیز بعد از نصب این برنامه می توانند از همه برنامه های کاربردی تحت جاوا نیز مانند سایر نرم افزارها در رایانه خویش توسط همان برنامه های صفحه خوان معمول خود استفاده نمایند.
Alt + Delete
غیرفعال کردن درشتنمایی.
Alt + Insert
فعال کردن درشتنمایی.
Alt + Shift + S
فعال و غیرفعال کردن قابلیت خواندن.
Ctrl
قطع کلام فعلی یعنی سکوت سریع اما موقت.
Alt + Shift + V
تعیین سطح ارائه اطلاعات کمکی صوتی.
Ctrl + Shift + C
فعال و غیر فعال کردن تغییر رنگ.
Ctrl + Shift + P
فعال و غیر فعال نمودن برجستگی مکان موس.
Ctrl + Shift + O
فعال و غیر فعال نمودن برجستگی مکان فوکوس که با رسم کادری رنگی محدوده مورد تمرکز جاری را در هر لحظه مشخص می‌کند.
Ctrl + Shift + V
انتخاب سریع محدوده مورد نظر برای درشتنمایی که پس از صدور این فرمان با موس یا کلیدهای جهتی به مکان مورد نظر رفته و کلیک می‌کنیم یا می‌توانیم بجای کلیک اینتر کنیم جهت انصراف نیز کلید Esc بکار رود.
Ctrl + Shift + Z
تغییر نوع درشتنمای زوم تکست.
Ctrl + Shift + N
تعیین محدوده خاص جدید برای مشاهده دائمی که پس از صدور این فرمان با موس محدوده مورد نظر مثلا محدوده ساعت را انتخاب نموده سپس حتی می‌توانیم اندازه محدوده و نیز مکان آن را تغییر دهیم و بعد برای اعلام پایان در جایی از صفحه راست کلیک می‌کنیم.
Ctrl + Shift + E
فعال و غیر فعال نمودن محدوده‌های خاص دائمی.
Ctrl + Shift + U
نمایش واسط کاربری برنامه زوم تکست.
Alt + جمع عددی، افزایش میزان درشتنمایی.
Alt + منهای عددی، کاهش میزان درشتنمایی.
Alt + جهتی راست، حرکت به سوی محدوده‌های راست‌تر.
Alt + جهتی چپ، حرکت به سوی محدوده‌های چپ‌تر.
Alt + جهتی بالا، حرکت به سوی محدوده‌های بالاتر.
Alt + جهتی پایین، حرکت به سوی محدوده‌های پایین‌تر.
Alt + PageUP نمایش محدوده گوشه بالا.
Alt + PageDown نمایش محدوده گوشه پایین.
Alt + Home نمایش محدوده گوشه چپ.
Alt + End نمایش محدوده گوشه راست.
استاندارد دسترس پذیر نمودن وبسایتها
دسترس پذیر نمودن فایلهای pdf و نیز تکنولوژی فلش
http://www.adobe.com/accessibility/index.html
سایر منابع مفید
http://ncam.wgbh.org/cdrom/guideline2003/
سایر منابع مفید
http://www.freedomscientific.com/Training/accessibility.asp
تعدادی اسلاید تهیه شده توسط موزیلا
http://www.mozilla.org/access/slideshow/
خواسته های مایکروسافت
باسمه تعالی
قابل توجه تمامی شرکت‌های ایرانی طراح نرم‌افزار و وبسایت
از آنجا که با پیشرفت فن‌آوری همه افراد می‌توانند از خدمات رایانه‌ای استفاده نماید اما متاسفانه به دلیل اشکالات طراحی برخی از نرم‌افزارهای کاربردی و نیز وبسایتها، نابینایان ایران برخلاف عموم مردم نمی‌توانند به درستی از نرم افزارهای بومی استفاده کنند. با توجه به اینکه امروزه نیازی به ارائه نسخه خاص نرم‌افزارها و وبسایتها برای نابینایان نیست و نابینایان از طریق نرم‌افزارهای صفحه‌خوان از تقریبا تمام محیط ویندوز و همه نرم‌افزارهای کاربردی و وب‌سایت‌هایی که در طراحی آنها اصولی ساده برای دسترس پذیر بودن رعایت شده است، می‌توانند استفاده نمایند لذا از عموم برنامه‌نویسان ایرانی و مخصوصا ناظران پروژه‌های رایانه‌ای ایرانی خواهشمندیم در جهت تطبیق کارهای خود با اصول Accessibility اقدامات لازم را مبذول فرمایند. (با توجه به قوانین بین‌المللی و اصول اخلاقی که به عنوان ارزش برای طراحی استاندارد محیط‌های نرم‌افزاری در همه دنیا اجرا می‌گردد.) در صورت امکان همچنین پیشنهاد داریم جهت بررسی و کسب اطمینان از دسترس پذیر بودن پروژه‌های رایانه‌ای خود با استفاده از یک نابینای شایسته مجهز به نرم‌افزارهای مربوطه (JAWS Screen Reader with ParsAva.ir) صحت دسترسی پذیری را بررسی نموده و در جهت بر طرف نمودن اشکالات احتمالی آن تلاش فرمائید.
به عنوان گام نخست، خواهشمندیم برای وبسایتها معتبر از جمله وب‌سایتهای عمومی، خدماتی و نیز نرم‌افزارهای معتبر مخصوصا نرم‌افزارهای پژوهشی فارسی- عربی (و همه نرم‌افزارهای مذهبی) و نیز بانک‌های اطلاعاتی مورد نیاز برای مطالعات پژوهشی، تحقیقاتی (همچنین فایلهای PDF مقالات) هر چه زودتر تطابق با استانداردهای بین‌المللی دسترسی پذیری را اعمال نمائید.
با تشکر
دانشجویان نابینا و کم‌بینای
دانشگاه فردوسی مشهد
کانون تاک
به اطلاع می رساند وبلاگ دانلود معلولین بینایی پارسی راه اندازی گردید. (با تشکر از دوست گرامی جناب آقای علیزاده که زحمت آپلود فایل ها را متقبل شدند).
لطفا بازدید بفرمایید
و
اگر دوست معلول بینایی می شناسید آن وبلاگ را نیز به او معرفی نمایید.
الف- معرفی برنامه:
برنامه‌ای که نابینایان معمولا از آن استفاده میکنند جاز نام دارد. آدرس دانلود نسخه آزمایشی برنامه که در هربار که کامپیوتر را راه اندازی می‌کنیم پس از اجرا فقط ۴۰ دقیقه کار می‌کند.
http://www.freedomscientific.com/fs_downloads/jaws.asp
ب- پس از نصب:
باید توجه کرد که اولا نیازی نیست برنامه با هر بار شروع به کار ویندوز به طور خودکار اجرا شود (Options>Basics>Automatically Start JAWS) ثانیا می‌توان گفتار صوتی این برنامه را قطع کرد (Language>Change Synthesizer>No Speech).
ج: چند کلید میانبر کلی:
Insert+J فراخوانی برنامه اگر در حال اجرای TaskBar باشد یا نمایش منوی برنامه اگر در حال اجرای System Tray باشد.
Insert+F4 خروج از برنامه.
نکته: در هنگامی که به این برنامه نیازی ندارید از آن خارج شوید چون کار کردن با کامپیوتر را برای افراد بینا سخت می‌کند مثلا برای خواندن صوتی صفحات وب به طور خودکار صفحه به بالا و پایین حرکت می‌کند یا اینکه در کادرهای ورود متن در حالی که ظاهرا مکان نما در آن کادر وجود دارد اما در واقع اینگونه نیست و باید به شیوه خاص به آن کادر وارد شد.
د- استفاده از برنامه جهت کنترل خصوصیات مورد نظر وب:
Insert+F7 لیست کردن تمام لینک‌های صفحه وب به طوری که حتی عکس‌هایی که به عنوان لینک عمل میکنند را نیز با نام نسبت داده شده به آنها نشان می‌دهد. حال باید بررسی کرد که این نام‌ها چه قدر می‌توانند مفهوم را به نابینایان نیز برساند.
Insert+F5 لیست کردن فیلدهای فرم‌های موجود در صفحه مثلا کادرهای ورود ایمیل، شماره دانشجویی، پسورد و نیز دکمه‌های موجود در صفحات وب.
Insert+F6 لیست کردن عنواین موجود در صفحه.
نکته: به طور استاندارد باید عنواین را در html با تگ h1 برای عنواین اصلی و h2 برای عناوین ریزتر که زیر مجموعه هستند و همین طور تا h7 را بنظرم می‌توان بکار برد. برای مثال مثلا صفحه زیر را ببینید:
http://www.freedomscientific.com/fs_downloads/jaws.asp
هر چیزی را نیز که بخواهید با کلید میانبر ذیل برنامه برای ما لیست خواهد کرد:
Insert+F3 لیست کردن عناصر مورد نظر صفحه.
نکته: اگر از یک نوع عنصر در صفحه وجود نداشته باشد طبیعتا نمی‌توان آن نوع عناصر را در صفحه به صورت لیست نمایش داد.
البته اینجانب درباره طراحی استاندارد صفحات وب طوری که برای همگان قابل استفاده باشد متاسفانه بیشتر نمی‌دانم و تخصص مربوطه را نیز ندارم اما شاید کلمه کلیدی accessibility بتواند در جستجوی منابع در اینترنت بکار آید.
با احترام
سید محمود تقوی شهری
4 تیر 1387